Çim bitkilerinin bakımı; sulama, biçme, silindirleme, gübreleme, ilaçlama, havalandrma ve üst kapak uygulamasıgibi çalışmaları kapsar. Çok ince dokulu ve özel amaçlı çim yüzeylerin bakımı için gerekli işlemlerdeki, yapılacak gecikmeler çim içerisinde yabani otları, hastalıktarı ve çim yüzey deformasyonlarını hemen arttırabilir.Doğru bakım çalışması, uygun alet seçimini ve düzenli işçiliği gerektirir. Bunlar arasında çim biçme makinası, gübre dağıtıcı, çalı süpürgesi, çatal bel, çim yelpazesi, çim makası ve makineleri, havalandırma ve çim kalıp makinesi zorunlu bakım ekipmanları arasında yer alır.
SULAMA Normal yapılı topraklarda ve uygun çevre koşullarında (ekstrem kuru ve sıcak havalar dışında) çim kalıp dokusunun düzenli olarak 15-20 cm derinliğine kadar nemli tutulması gerekir. Bu profildeki nemliliğin sağlanabilmesi için 1 m² çim alanda 8,5 lt su gerekmektedir. Buna karşın aşırı sıcak ve kuru rüzgarlı iklimin söz konusu olduğu durumlarda ise m²'ye 15 lt kadar suyun gerekli olabileceği kabul edilerek çim alanlar için sulama sistemleri planlanmalı ve gerekli su kaynağının kapasitesi buna göre ayarlanmalıdır. Sulamaların genelde günün serin, rüzgârsız saatlerinde yapılması, su ekonomisi bakımından zorunlu bir uygulamadır. Sıcak ve güneşli havalarda yapılan sulamalar, özellikle yağmurlama sulamalar, günün sıcak saatlerinde (10:00-14:00) buharlaşma sonucu su kaybına neden olabilir. Gece sulamaları, çim bitkilerinde mantar hastalığına neden olacağı için kesinlikle yapılmamalıdır. |
ÇİM BİÇME Kaliteli çim yüzeyin elde edilebilmesinde ilk önemli faktör çim biçimidir. Çim biçiminin amacı; yalnızca çimlerin düzensiz gelişiminin kontrol altında tutulması değil, ince ve sık dokulu çim yüzeyin de elde edilmesidir. Çim alanlar, tesisten belirli bir zaman sonra 10 cm kadar boylandıklarında biçilirler. Daha sonra yapılacak biçimler çim alanının fonksiyonuna ve mevsime göre, uygun aralık ve yüksekliklerde, çimin düzgün yüzey yaparak hem güzel görünümlü hem de kullanılabilir olmasını sağlar. Düzenli aralıklarda ve doğru yüksekliklerde biçim düzeni sürdürülmezse çim alanlar kısa sürede bozulabilir. Biçim şekli ve yüksekliği çim türünün gelişme özelliğine bağlıdır. Hızlı ve sık doku yapan çimlerin kısa ve sık olarak biçilmesi zorunlu olabilir. Aksi hallerde keçeleşme görülür. Yeterli bakım ve onarım hizmetlerinin yapılamadığı hallerde sık biçimler zararlı olabilir. Çünkü çim bitkisinin, uygun biçim yüksekliğinin saptanmaması sonucu gereğinden çok biçilmesi, çim yaprak dokusunda seyrelme ve zayıflamalara neden olur ve çimin beslenmesini azaltır. Bu nedenle çimin biçilmesi sık yapılmak ve her kesimde çok kısa bir yaprak bölümünü keserek çim korunmalıdır. Festuca ve poalar kısa yapraklar ile özümleme yapabildikleri için 5–10 cm arasında; Bermuda çeşitleri ise 1,5–2,5 cm 'den biçilebilirler. Sık ve dipten 2–3 cm yükseklikte biçilen lolium perenne sıcak hava koşullarında hemen kuruyabilir. Yatay gelişen agrostis ve zoysia türleri 2-2.5 cm yükseklikten biçilebilir. Çim biçme makinelerinde, bıçaktan önce çim tarama ve dikleştirme düzeneği olanları ideal olabilir. Biçimden önce, yaprakların toplanması ve temizlenmesi, çim dokusunun havalanması yönünden yararlıdır. |
SİLİNDİRLEME Tohumun çimlenmesinden sonra çim bitkilerinin dikey gelişmelerini, yatay yöne çevirmek ve çim bitkilerinin kardeşlenerek sıklaşmasını sağlamak için çim yüzeylerde silindirleme yapılır. Tüm kış boyunca çeşitli nedenlerle ortaya çıkmış yüzey kabarmalarının önlenmesi için, ilkbahar gelişme mevsiminde bir silindirlemeye daha gerek duyulabilir. Bu nedenle, çim alanlar için silindirleme düzeni bakım hizmetlerinin bir parçasıdır. Silindirleme, çok killi ağır topraklarda ve çok ıslak nemli koşullarda zararlı sonuçlar ortaya koyabilir. Çok kuru topraklarında silindirlenmesi de yine yararlı olmayabilir. Bu nedenle uygun yapıdaki hafif nemli topraklar silindirlenerek çim bitkileri için yararlı sonuçlar elde edilmeye çalışılmalıdır. Yeni tesis edilmiş çim alanlarda, ilk biçimden önce hafif silindirle (50 kg' lık) çim dokusu silindirlenir. Bu işlem çim yüzeyini düzgünleştirmek ve kardeşlenmeyi çoğaltmak için yapılır. Çim yüzeyin gelişmesine paralel olarak silindir ağırlığı 100–150 kg arasında değişebilir. Silindirlerin kullanma mevsimi ilkbahardır. Gereğinden ağır olan (1–2 ton) silindirler kullanılmamalı, ayrıca yağış ve sulamalar sonrası silindirleme yapılmamalıdır. |
GÜBRELEME Gübrelemenin amacı sağlıklı çim yüzey elde edilmesidir. Çünkü kaliteli çim yüzey, yosun ve yabancı otların yerleşmesine olanak vermeyen, sık dokulu bir yapıyı içerir. Ayrıca çimin, hastalık ve kurağa dayanımı artırmak, kendine özgü renk ve doku özellilerini koruyabilmek, doğru beslenme ile sağlanabilir. Çim alanlarda yanlış zamanda gübre uygulaması ya da verilen miktarın yanlış düzenlenmesi, malzeme ve işçilik kaybına neden olduğu gibi, çimin dokusuna da zarar verebilir. Bu nedenle, gübreleme çimin gelişme evrelerinde yapılmalıdır. Aşırı gübreleme çim dokusunun sıklaşmasını hızlandırır, fakat dayanıklılığını azaltır. Eğer çiftlik gübresi besleme için kullanılırsa, sonbahar ya da erken ilkbaharda verilmeli ve diğer azotlu gübrelerle de desteklenmelidir. Her türlü gübre uygulanmasından sonra çim alanlar kesinlikte sulanmalıdır. |
İLAÇLAMA Çim sahalar üzerindeki çimlerin çoğu, yapay koşullar altında yaşayan bitkilerdir. Bunlar doğal koşullarda yetişenlere oranla, hastalıklara ( mantar ve bakteriler ), zararlılara ( tel kurtları, solucanlar, karıncalar, köstebekler ve beyaz sinekler ) ile yabani otlara (topalak, sivri sinir otu, papatya, hindiba- köpek marulu, düğün çiçeği, kuzu kulağı, yonca, kasımpatı, kazayağı, çoban çantası, fare kulağı, boynuz otu, bal otu ) karşı dayanımları daha düşüktür. Çimlerin hastalıklardan yeterli ölçüde korunması, iyi tesis ve bakım çalışmalarıyla olasıdır. Tüm ilaçlamalar, zirai ilaç satan yerlerden alınan ilaçlarla ve ziraat mühendisleri kontrolünde, bilgisi dahilinde yapılmalıdır. Aksi takdirde doz aşımı veya yanlış kullanım sonucu, hem kendinize hem de alanınıza zarar verebilirsiniz. |
HAVALANDIRMA Çim dokusunun zamanla sıkışması (sulama, oyun oynama, üzerinde yürüme ve keçeleşme gibi nedenlerle), çim kök bölgesinde beslenmeyi yetersiz hale getirebilir. Su ve hava çim kök bölgesine yeterince giremez, çim kökleri gelişmez ve çim yüzeyi zayıflar. Bu nedenle çim dokusunun beslenmesi ve sulanması kadar havalandırılması da gerekmektedir. Çünkü kültürel işlemin yeterince yapılmaması durumunda, uzun ömürlü ve kaliteli çim yüzeylerin elde edilmesi ya da devamlılığı olanaksızdır. Havalandırma işleminde, 10-15 cm ara ile çim yüzeyinden 1-2 cm çapında toprak çıkarılarak havalandırma delikleri açılır. Bu delikler sonucu çim alanların toprağında geçirgenlik artar. Su, hava, gübre havalandırma noktalarından içeriye işleyerek çim bitkisi kökleri için uygun koşullar oluşturur. Sıkışmış oyun ve spor alanı toprağı, çim bitkisinin büyümesi için bu yolla geliştirilir. Çim alanlarda havalandırmalar, çim üzerinde ince çizgiler halinde yapılabildiği gibi, parmak şeklinde açılan deliklerle de yapılır. Havalandırma işlemleri çim alanın çeşidine ve kullanılan çim türüne göre yapılır. Serin İklim çimlerinde havalandırma için en uygun mevsim, kış ve sonbahar ve de özellikle ekim ayıdır. Sıcak iklim çimlerinde yapılacak havalandırmanın en iyi mevsimi haziran, temmuz aylarıdır. Kurak geçen zamanlarda havalandırma öncesi sulama yapılması yararlıdır. Çim alanlarda havalandırma, alanın genişliğine bağlı olarak çatal beller, yaylı çatallar, çatallı merdaneler ve motorlu yaylı çatallı disklerle her yıl yapılır. Küçük çim alanlar çatal bel ile havalandırılabilir. Bu amaçla alan belirli şeritlere ayrılır, Bu şeritler üzerinde 15' er cm aralıklı olarak çatal bel, ayak gücüyle 10 cm derine batırılır ve toprakta 2 cm çapında delikler açılır. Çatal bel topraktan çekilirken öne ve arkaya doğru hafifçe oynatılarak delik genişletilir. Kök gelişimi ne kadar güçlü olursa, yaz kuraklıklarına ve basılmaya çim o kadar dayanıklılık gösterir. |
ÜST KAPAK
Amaçlara göre hazırlanmış gübre değeri çok yüksek materyalin çim dokusu üzerine serilmesine üst kapak uygulaması denilir. Üst kapak materyali genel bir tanımlama ile iyice parçalanmış organik madde, turba, tın, ve kumun belli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilebilir.
Yapılacak kapak karışımı, çim toprağının özelliğine göre değişmektedir. Killi topraklardaki çim yüzeyler için 1 kısım turba ya da dekompoze organik madde, 2 kısım tın ve 4 kısım kum olarak verilebilir. Tırılı topraktaki çimlerin üst kapaklan için yapılacak karışımda ise 1 kısım turba ya da dekompoze organik madde, 4 kısım tın ve 2 kısım kum olarak verilebilir. Hafif yapılı topraklardaki çimler için kullanılacak üst kapak materyali ise 2 kısım turba, 4 kısım tın ve 1 kısım kum olarak hazırlanabilir.
Çim alanlarda sulama, gübreleme ve biçme gibi işlemlerin zorunlu olarak yapılması yanında iyi kaliteli çim dokusu için yılda en az bir kez havalandırma ve üst kapak uygulaması gerekir.Üst kapak uygulaması çim dokusunun sık gelişmesini sağlar ve yeni sürgünlerin gelişimini arttırır.Yüzey üzerinden küçük boşlukları doldurarak, düzgün yüzey oluşturur. Kışın olabilecek buz zararlarını azattır.